Arca di Noè: differenze trà e virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Sarvaturi (discussione | cuntribuzioni)
Nessun oggetto della modifica
Sarvaturi (discussione | cuntribuzioni)
Nessun oggetto della modifica
Linia 1:
[[File:Nuremberg chronicles f 11r 1.png|thumb|250px|A custruzzioni di l'Arca in i ''Schedelsche Weltchronik'' di [[Hartmann Schedel]] ([[1493]]).]]
In u racontu [[Bibbia|biblicu]] <nowiki>l'</nowiki>'''arca di Noè''' hè una grandi imbarcazioni custruita annantu à indicazioni [[Diu|divina]] da [[Noè]] par sfughja u [[Dilluviu univirsali]], à u fini di fà ci scampà a [[omu|spezia umana]] è l'altri essari viventi. Un racontu analogu, in u duminiu di l'epupea di [[Gilgamesh]], affonda i so radichi in a [[mitulugia mesuputamica]] mesuputamica.
 
==Struttura di u racontu biblicu==
U racontu di u dilluviu hè cuntinutu in i capituli 6, 9-9, 19 di a [[Genesi]]. U racontu hè strutturatu par sottulinià chì [[Diu]] ùn sminteca micca l'[[omu]] ghjustu è l'altri criaturi di soiu.<ref>G. J. Wenham, ''The Coherence of the Flood Narrativi'' in VT,28 (1978): 336-48</ref>
 
A Noè hè ghjustu (6, 9)
Linia 19:
G Cummandu d'entra in l'Arca (7, 1-3)
 
H 7 [[ghjorni]] in attesa di u dilluviu (4-5)
 
I 7 [[ghjorni]] in attesa di u dilluviu (7-10)
 
J Intrata in l'Arca (11-15)
Linia 27:
K Yhwh chjudi a porta di l'Arca (16)
 
L 40 [[ghjorni]] in qualessi u dilluviu copri a [[terra]] (17à)
 
M L'[[acqui]] coddani dinò (17b-18)
 
N I [[muntagni]] sò cuparti (18-20)
 
O L'[[acqui]] dumineghjani par 150 [[ghjorni]] (21-24)
 
P [[Diu]] si ricorda di Noè è di l'altri essari viventi (8, 1)
 
O' L'[[acqui]] scendini par 150 ghjorni (3)
 
N' I cimi di i [[muntagni]] torrani visibuli (5)
 
M' L'[[acqui]] scendini dinò (6)
 
L' 40 [[ghjorni]] in qualessi a [[terra]] s'asciuva (6à)
 
K' Noè apri u balconu di l'Arca (6b)
 
J' U [[corbu]] è a [[culombula]] lasciani l'Arca (7-9)
 
I' 7 [[ghjorni]] in attesa chì l'effetti di u dilluviu siini finiti (10-11)
 
H' 7 [[ghjorni]] in attesa chì l'effetti di u dilluviu siini finiti (12-13)
 
G' Cumandu d'escia da l'Arca (15-17)
Linia 65:
B' Sem, Cam, Jafet (18b)
 
A' I discindenti di Noè ripupuleghjani a [[terra]] (9, 19)
 
== Lignamu ==
[[File:The Deluge after restoration.jpg|thumb|240px|[[Michelanghjulu]], u Dilluviu univirsali in a [[Cappedda Sistina]].]]
A Genesi, à u capitulu 6, 14 afferma chì l'Arca hè stata custruita in "legnu risinosu" o "legnu di גפר" in [[abreiu|ebraicu]] (littaralamenti ''gofer'' o ''gopher'' o "kedr"). A [[Jewish Encyclopedia]] iputizeghja ch'è sta sprissioni hè prubabilamenti una traduzioni di u [[Lingua babilunesa|babilunesu]] ''gushure iş erini'' (= "[[trave|travi]] di [[Cedrus|cedru]]") o di l'[[Lingua assira|assiru]] ''giparu'' (= "canna"). A [[Vulgata]] [[latinu|latina]], in u [[V seculu]], l'hà trascrittu com'è ''lignis levigatis'' (= "legnu pulitu"). A [[Septuaginta|virsioni di Sittanta]] [[Grecia|greca]] ùn minziuneghja alcuna qualità di legnu in particulari ma evucheghja a custruzzioni di una grandi imbarcazioni quatrata incù una coppula incatramatu drentu è fora. Antichi traduzioni [[lingua inglese|inglesi]], trà qualessi a [[Bibbia di Rè Ghjacumu]] di u [[XVII seculu]], sceglini simpliciamenti di ùn traducia micca l'esprissioni. Molti traduzioni muderni indicheghjani u [[cipressu]] nantu à a basa d'un falsu raghjunamentu [[etimulugia|etimulogicu]] induttu da accustamenti [[Funetica|funetichi]], bench'è a parola [[ebrei|ebraica]] imprudata in a Bibbia par disignà u cipressu sii ''"erez"''. Altri virsioni cuntempuranii pruponini u [[pinu]] o ripigliani l'idea di u [[cedru]]. Sughjirimenti più ricenti, frà altri, ani avanzatu l'ipotesi chì u testu aghji persu u so sensu probbiu, longu i seculi, par via d'altirazioni, o ch'eddu faccia rifirimentu à un tipu di legnu oghji scumparsu, o ancu ch'eddu si trattava simpliciamenti d'una cattiva trascrizzioni d'a parola ''kopher'' (= "[[resina vegetali|resina]]"). À i [[ghjorna]] d'oghji, nisciuna di st'ipotesi riscoti l'unanimità di i cunsensi.
 
== Diminsioni ==
[[File:Noahs Ark.jpg|thumb|240px|[[Edward Hicks]], L'imbarcu di l'animali]]
A Bibbia riporta chì l'arca misurava 300 [[Cubitu|cubiti]] di lunghezza. In l'antichità sò stati imprudati parechji [[Cubitu|cubiti]] di misuri diversi, ma quantunqua moltu simili; a maiò parti di i studii littaralisti cuncordani in u fattu d'attribuiscia à l'imbarcazioni una lunghezza apprussimativa di 137 [[metru|metri]], lunghezza in ogni casu supiriori à quidda di qualsiasi imbarcazioni in legnu chì sii mai statu sturicamenti custruita finu à a fini di u 1800. Sicondu parechji fonti l'ammiragliu chinesu [[Zheng He]], à l'iniziu di u [[XV seculu]], avaristi imprudatu [[Ghjuncu|ghjunchi]] longhi finu à 122 metri, ma 'ssu numaru pudaria essa fruttu d'esasgerazioni. U [[scuna]] ''[[Wyoming (scuna)|Wyoming]]'', lanciatu in u [[1909]], era longu "sultantu" 107 metri è ripprisenta u più grandi [[scaffu]] in legnu mai custruitu chì si pò attistà ni incù cirtezza l'esistenza. Sta navi, d'altra parti, avia bisognu di rinforzi di farru par impidiscia i difurmazioni, è d'una [[pompa]] [[Mutori à vapori|à vapori]] par cuntrastà serii prublemi di falti. I ricircadori littaralisti chì accettani sti ughjizzioni<ref>Veda [http://www.worldwideflood.com/objections/too_big_for_timber.htm http://www.worldwideflood.com/objections/too_big_for_timber.htm]</ref> - è ùn sò micca tutti - ritenini chì Noè avaria custruitu l'arca ricurrendu à tecnulugii cumparsi dopu u XIXu seculu<small><ref>[http://www.noahsark-naxuan.com/arkmodel.htm http://www.noahsark- naxuan.com/arkmodel.htm]</ref></small>.
 
== In a tradizioni riligiosa ==
=== Ebraisimu ===
[[File:William Bell Scott - The Eve of the Deluge - Google Art Project.jpg|thumb|400px|left|L'iniziu di u [[dilluviu univirsali]] (l'arca hè ripprisintata à [[manu|mani]] dritta), in u dipintu di [[William Bedd Scott]].]]
 
A storia di Noè è di l'arca fù ughjettu di numarosi arricchimenti in a tarda [[litteratura rabbinica]] [[Ebraisimu|ebraica]]. Diu avia rivilatu à Noè comu custruiscia l'Arca ancu fendu li cunnoscia i misuri ch'è parechji tipi d'arburi, anch'eddi priditarminati è da eddu piantati è cultivati, avariani raghjuntu in u tempu nicissariu. Infatti ùn si saria micca pussutu stazzunà assi di tali misuri è par quissa quiddi funi par appuntu di diffarenti misuri currispundenti à quiddi di l'assi.<br />U fattu chì Noè ùn aghji micca ghjudicatu utuli d'avvertiscia i so cuntimpuranei di u priculu ch'eddi curriani hè statu in gran' parti intarpritatu com'è una limita à a so supposta rittitudina - forsi st'[[omu]] paria ghjustu sultantu par cuntrastu incù una generazioni particularamenti currotta? (cfr [[Zaddiq]]) Sicondu un'altra tradizioni hà effittivamenti diffusu trà l'[[omu|omini]] l'avvirtimentu [[Diu|divinu]] è hà piantatu i [[limea|limei]] guasi centu vinti anni prima di l'inundazioni parchì i piccatori avissini u [[tempu]] di piglià cuscenza di i so difetti è di cambià. Par pruteghja à Noè è a so famiglia da i malvaghji chì rallintavani u travagliu è i trasinavani, [[Diu]] hà ancu postu [[Panthera leo|liona]] è altri animali salvatichi à l'intrata di l'arca.
 
Sicondu un [[midrash]] Diu o l'[[anghjulu|anghjuli]] ani riunitu l'animali intornu à l'arca, incù u cibu nicissariu; l'animali puri da [[korban]] funi inveci circati è ricuparati par renda maghjuramenti apprizzievuli 'ssa [[Mitzvah]]. Datu chì ùn s'era ancora fatta senta a nicissità di distingua l'animali impuri da l'animali puri, quist'ultimi si fecini ricunnoscia invinuchjendu si innanzi à Noè quand'eddi intriani in l'arca. Un'antra fonti afferma ch'edda hè l'arca stessa chì hà distintu u puru da l'impuru, ammittendu in u so internu setti coppii di i primi è sultantu dui di i sicondi.
 
Noè, duranti u Dilluviu, si sacrificò [[ghjornu]] è [[notti]] par l'alimantazioni è a cura di l'animali, è ùn durmì micca una sola volta in tuttu l'annu ch'eddu passò indrentu à l'arca. L'animali erani i migliori esimplari di i so spezii è si cumpurtàni ammirevulamenti. Fora di u [[ghjacaru]], u [[corbu]] è [[Cam (Bibbia)|Cam]], i coppii s'astensini da qualsiasi unioni, ancu à u fini di a [[prucriazioni]] in modu chì u numaru di criaturi à escia da l'arca fussii asattamenti listessu ch'è à l'intrata. Noè fù fertu da u [[lionu]], rindendu lu inabili à compia i so obblighi cultuali: u [[sacrifiziu]] rializatu dopu à u viaghju fù dunqua scumpiitu da u figliolu [[Sem (Bibbia)|Sem]]. U [[corvus|corbu]], da parti soia, posi parechji prublemi, quand'eddu ricusò di lascià l'arca, apposta ch'è si suspittava ch'eddu avissi gattivi intinzioni versu una di i donni in l'arca custruita da Noè. Eppuri, com'è sottulinieghjani i cummintadori, [[Diu]] disidarava salvà u corbu, apposta ch'è i so discindenti erani distinati à nutriscia u prufeta [[Elia]].
 
I rifiuti è l'[[acqui]] di scaricu erani cunfinati in u più bassu di i trè ponti di l'arca. L'[[omu|umani]] è l'animali puri accupavani u sicondu, mentri l'animali impuri è l'[[aceddi]] erani accatastati in u liveddu più elevatu. Una tradizioni diffarenti situeghja i rifiuti à u ponti supiriori, da qualessu erani lampati in [[mari]] grazia à una catarazza piazzata apposta. [[Petri priziosi]], lucicanti com'è in pienu [[ghjornu]], furniscìani a [[luci]] à l'internu. Infatti ùn si pudia micca distingua a luci di u [[ghjornu]] è i tenebri di a notti à l'internu di l'Arca senza a luci di 'ssi petri duranti a notti è a so upacità duranti u [[ghjornu]]. Diu s'assicurò chì i dirrati alimintari firmessini sani.
 
U ghjiganti [[Og]], [[]] di [[Bashân]], facia necissariamenti parti di i furtunati passaghjeri, apposta chì i so discindenti sò mintuvati in i libri successivi di a [[Torah]]: à causa di a so diminsioni fisica, fù ubbligatu à firmà à l'esternu, una cosa chì richiesi di furniscia li u cibu à traversu un tafonu praticatu in a pareta di l'arca<ref>Veda [http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp? artid=1780&letter=A&search=noah Arche de Noé] in a [[Jewish Encyclopedia]]</ref>.
 
=== Cristianesimu ===
I scrittori à l'iniziu di l'[[cristianesimu|era cristiana]] si cimintoni in intarpritazioni molti elaburati riguardu à a [[storia]] di l'arca. [[Agostino d'Ippona]] ([[354]]-[[430]]) in a ''[[Cità di Diu]]'' dimostra chì i prupurzioni di l'arca currispondini à quiddi di u [[corpu umanu]], imaghjini à so volta di u corpu di [[Ghjesù Cristu]] è dunqua di a [[Ghjesgia (istituzioni)|Ghjesgia]]<ref>Agostino d'Ippona, ''A Cità di Diu'', XV, 26.</ref>. L'idantificazioni di l'arca incù a ghjesgia si pò ritruvà ancu in u ritu [[anglicanesimu|anglicanu]] di u [[battezimu]], chì cunsisti in u dumandà à [[Diu]] "chì in a so grandi pietà hà salvatu Noè", di riceva in u senu di a Ghjesgia u battizatu. [[San Ghjirolmu]] ([[347]]-[[420]]) s'intarissò à a figura di u [[corbu]] chì partì da l'arca è ùn feci micca ritornu, definiscendu lu com'è "l'infettu aceddu di a curruzzioni<ref>San Girolamo, Lettara XIX, 6.</ref>" ch'eddu ci voli à alluntanà da sè grazia à u ritu di u battezimu. A culombula è u ramu d'[[aliva|alivu]] simbulizeghjani u [[Spiritu Santu]], eppo dopu a speranza di salvezza, è, in tempi più muderni, a paci.
 
Annantu à un pianu più praticu, [[Origene]] ([[182]]-[[251]]), riplichendu à un avvirsariu chì dubitava chì l'arca avissi pussutu cuntena tutti l'animali di u mondu, sviluppò un argumentu eruditu riguardu à a misura di i cubiti. U tiolugu spiigò ch'è [[Mosè]], tandu cunsidaratu tradiziunalamenti com'è l'autori di u libru di a [[Genesi]], era statu addivatu in l'[[Storia di l'anticu Egittu|anticu Egittu]], induva u [[cubitu]] avia una misura più longa ch'è quidda ebraica. À quiddi tempi l'arca era discritta com'è una [[piramida]] tronca, à basa rittangulari, chì si ristringhjia versu a cima finu à una summità quatrata di un [[cubitu]] di latu<ref>Origene, ''Homilia in Genesim'', II, 2.</ref>. Ùn hè ch'è versu u [[XII seculu]] l'arca fù rapprinsintata com'è una scatula rittangulari dutata di un tettu inclinatu.
 
=== Islamu ===
Noè (Nuh) hè un di i cinqui principali [[prufeti di l'Islamu]], è a so storia servi generalamenti à illustrà a sorti di quiddi chì rifiutani d'ascultà a [[Diu|parola divina]]. I rifirimenti à u prufeta sò diffusi à traversu u [[Coranu]], ma sò particularamenti friquenti in a [[sura]] 11, intitulata ''Houd'', da u virsettu 27 à u 51. Di manera diffarenti di a tradizioni [[Ebraisimu|ebraica]], chì improda par discriva l'arca tarmini vaghi chì poni traducia si com'è "scatula" o "cassa", a sura 29, virsettu 15, parla di ''safina '', veni à dì di un'[[Imbarcazioni|barca]] cumuna, è a sura 54, virsettu 13, evucheghja da parti soia "un ughjettu di tavuli è di chjodi". L'arca si saristi firmata annantu à u "monti Joudi"<ref>Sura 11 di u Coranu, virsetti 27 ~ 51.</ref>, idantificatu da a tradizioni in una cuddina situata nantu à a ribba livanti di u [[Tigri]], vicinu à a cità di [[Mossoul]] in u [[nordu]] di l'[[Iraccu]]. [[Al Masudi]] (mortu in u [[956]]) priciseghja ancu ch'è u postu induva a barca s'era firmata pudia sempri essa vistu à quiddu tempu. L'autori aghjunghji chì l'arca principiò u so viaghju in a cità di [[Koufa]], à u centru di l'Iraccu, è navigò finu à a [[A Mecca|Mecca]], induv'edda feci u ghjiru di a [[Kaaba]], prima di vultà finalmenti annantu à u monti Joudi. U Coranu metti d'altra parti sti paroli in a bocca di Noè, chì s'addrizza à i so cuntimpuranei (Sura 11, virsettu 41): "Intriti drentu. U viaghju è l'ammogliu siini in nomu di Allah ". [[Al Baidawi]], chì scrivi in u [[XIII seculu]], ni diduci chì Noè pruclamò u nomu di Allah par metta l'arca in muvimentu, è ch'eddu feci listessa cosa par firmà la.
 
[[File:Harîrî_Schefer_-_BNF_Ar5847_f.51.jpg|left|thumb|240px|[[Ibn Battuta]] ([[1304]]-[[1377]]), u grandi viaghjadori [[Maroccu|maruccanu]], saria passatu un [[ghjornu]] annantu à u monti Joudi, vicinu à [[Mossoul]], induva a [[Islamu|tradizioni islamica]] situeghja l'approdu di l'arca]]
 
U dilluviu fù inviatu da [[Allah]] in risposta à i [[preghere|prigheri]] di Noè, sicondu u quali a so leva ormai currotta divia essa distrutta. Ma postu ch'è Noè era un [[omu]] ghjustu, cuntinuava in u frattempu à pridicà, è tantu feci chì sittanta [[Idulu|idulatri]] si cunvirtitini è u raghjunsini annantu à l'arca, ciò chì purtò cusì u numaru tutali di passaghjeri umani à sittantu ottu (postu ch'è a [[famiglia]] di Noè cuntava ottu membri). Sti sittanta cunvirtiti ùn ebbini quantunqua micca criaturi, è a tutalità di l'[[omu|essari umani]] nati dopu l'inundazioni scendi da i trè figlioli di Noè. Eppuri quist'ultimu avia un quartu figliolu (o nipoti sicondu parechji virsioni), [[Canaan patriarca|Canaan]], chì ricusò di cunverta si è murì annigatu. Al-Baidawi riteni ch'è i diminsioni di l'arca erani di trè centu cubiti di lunghezza, cinquanta di larghezza è trenta d'altezza. Spiega dopu chì u prima di i trè piani era distinatu à l'animali salvatichi è dumestichi, mentri u sicondu accuglia l'essari umani è chì u terzu cuntinia l'aceddi. Annantu à ogni tavula apparia u nomu di un prufeta. Trè tavuli mancanti, chì simbulizeghjani dunqua trè prufeti, funi purtati da l'[[Egittu]] da [[Og]], figliolu di [[Anaq]], u solu di i [[ghjiganti (mitulugia)|ghjiganti]] à sopravviva à u dilluviu. U corpu di [[Adamu]] fù postu in u mezu di a barca, par siparà l'[[omu|omini]] da i [[donni]]. Noè è i so cumpagni passàni cinqui o sei mesa à bordu di l'arca, à a fini di qualessi Noè inviò un [[corbu]]. Ma quist'ultimu si firmò par sfamà si incù una carogna, è fù maladittu da Noè, chì inviò tandu una [[culombula]], cunsidarata da tandu com'è l'amica di l'umanità. Al Masudi scrivi chì Allah urdinò à a [[terra]] di assorba l'[[acqua]] di u dilluviu, è chì parechji tarritorii pocu lestri ricivitini l'[[acqua]] salata com'è punizioni, divintendu tandu secchi è aridi. L'acqua chì ùn fù micca assurbita furmò i [[mari|mari]] è l'[[uceanu| uceani]], tantu ch'è parechji acqui di u dilluviu esistini sempri oghji.
 
Noè lasciò l'arca u decimu [[ghjornu]] di [[Muharram]], veni à dì l'[[Achoura]]. I sopravviventi custruitini una cità à i peda di u monti Joudi, ch'eddi battizàni Thamanin (uttanta) à causa di u so numaru. Noè chjusi tandu l'arca è ni affidò a chjavi à [[Sem (Bibbia)|Sem]]. [[Yaqout à u-Rumi]] ([[1179]]-[[1229]]) cita ancu una [[muschea]] custruita da Noè è visibuli à a so ebbica. Inquantu à [[Ibn Battuta]], ripurtò d'avè suparatu u monti Joudi in u corsu di i so viaghji ([[XIV seculu]]). I [[Islamu|musulmani]] attuali, bench'è pocu purtati à impignà si in una ricerca attiva di l'arca, pensani ch'edda esisti aancu oghji, nantu à i tippali più elevati di a [[muntagna]].
 
== Noti ==