Lingua di i cenni taliana: differenze trà e virsioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica
Linia 20:
* Cumpunenti micca manuali (sprissioni facciali)
 
===Murfulugia è sintassa==
A lingua di i cenni taliana hè una vera lingua da u puntu di vista sociulogicu, in quant'è sprissioni d'un'[[Idantità Sorda|cumunità]]: a ''[[Cumunità Sorda|cumunità di i sordi taliani]]''.
 
Pò ancu essa cunsidarata una vera lingua incù a so struttura è sintassa: quidda hè à spessu diffarenti da u talianu ma pò avè incredibuli similitudini incù altri lingui urali. I verbi par asempiu ùn si cunghjucheghjani micca sicondu u tempu, ma devini cuncurdà sii incù u sughjettu (com'è in talianu) sii incù l'ughjettu di l'azzioni, com'è si pò ussirvà par asempiu in bascu. Esistini formi prunuminali numarichi par indicà "no dui, vo dui" (com'è u duali di u grecu anticu) è dinò "no cinqui, vo quattru, so trè". A cuncurdanza di i verbi, aghjittivi è noma ùn hè micca basata nantu à u genaru (maschili è feminicciu com'è in talianu) ma nantu à a pusizioni in u spaziu induva u cennu hè rializatu. Esistini diversi formi par u plurali "nurmali" è u plurali distributivu, distinzioni scunnisciuti in i lingui auropei, ma cunnisciuti in i lingui uceanichi. U tonu di a boci hè sustituitu da a sprissioni di u visu: ci hè una sprissioni par i dumandi diretti ("Veni?", "studieghji a matematica?"), un' antra par i dumandi cumplessi ("quandu veni?", "chì studieghji?", "Parchì pienghji?"), un'antra par l'imperativu ("Veni!", "Studieghja!") è altri dinò par indicà i frasi rilativi ("u libru ch'aghju cumpratu, a ghjuvanetta incù a quali parlavi").
== Noti ==
 
<references/>
U cennu d'ogni lingua di i cenni pò essa scumpostu in 4 cumpunenti escinziali: muvimentu, uriintamentu, cunfigurazioni, locu (veni à dì i quattru cumpunenti manuali di u cennu) è cumpunenti non manuali: sprissioni facciali, pustura è cumpunenti urali.
 
Di st'ultimu elementu, i cumpunenti urali, apposta ch'eddi sò ripprisintati calchì volta solu da labialisazioni simili à u parlatu, si pò ritena ch'eddi ùn appartenini micca sputicamenti à a lingua di i cenni fora di aspetti sicundarii induva u cennu hè idantifichevuli è tuttu à fattu capiscitoghju grazia à l'altri cumpunenti.
 
Si tratta dunqua d'un apportu di i lingui urali chì a so influenza nantu à i lingui di i cenni si manifisteghja par via d'un' educazioni oppressiva chì ùn parmissi micca, è calchì volta ancu oghji ùn parmetti micca, l'usu naturali di a lingua di i cenni à i sordi incù evidenti finalità d''intigrazioni' (furzata è à sensu unicu): molti sordi par asempiu sò avvezzi à pona u verbu in ultima pusizioni (es: criaturu mamma eddu-i-parla) quand'eddi cumunicheghjani in LIS, eppuri in i traduzioni televisivi u verbu hè à spessu postu in siconda pusizioni com'è in talianu.
 
Hè impurtanti d'ùn fà micca cunfusioni trà tarmini apparintamenti equivalenti com'è "a lingua di i cenni" è "u linguaghju di i cenni". Quissa parchì u terminu "[[linguaghju]]", alminu sicondu u [[U dizziunariu di a lingua taliana De Mauro|De Mauro Paravia]], indicheghja genericamenti a capacità innata di l'essari umani di cumunicà trà eddi in una (o più d'una) lingua, indipindintamenti da u fattu ch'eddu s'improda a boci o u corpu par veiculà 'ssa lingua. U terminu "[[Lingua (linguistica)|lingua]]" si rifirisci cusì à un sottuinsemu beddu spicificu di i varii "[[linguaghju|linguaghji]]".
 
A Lingua di i cenni Taliana, à diffarenza di a lingua taliana "auditiva" (o "parlata") basata nantu à l'ordini [[Sughjettu_Verbu_Ughjettu|SVO]], hè basata annantu à l'ordini [[Sughjettu_Ughjettu_Verbu|SOV]], una prubità ussirvata ancu in i lingui parlati, par asempiu in u [[Lingua latina|latinu]], [[Lingua basca|bascu]] è [[Lingua giappunesi|giappunesu]].
 
== Noti ==
<references />
 
== Da veda dinò ==
* [[Blue Sign]]
* [[Cherema]]
* [[Lingua di i cenni]]
* [[Lingua di i cenni neuzilandesa]]
 
== Liami esterni ==
* [http://elisdiz.eurac.edu/diz/ Dizziunariu elettronicu di basa bislingua LIS-talianu]
* {{en}} [http://michelebrunelli.interfree.it/GrammLIS_è_Restrittive.pdf The Grammar of LIS]
* [http://www.istc.cnr.it/mostralis/ "I cenni com'è paroli", situ web nantu à a LIS]
* [http://www.assistentecomunicazione.it/ Assistenti à a Cumunicazioni LIS]
 
[[Catiguria:Lingui SOV|Lingua di i cenni taliana]]
[[Catiguria:Lingui di i cenni]]
[[Catiguria:Lingui d'Italia|Lingua di i cenni taliana]]