A Pnici (/nɪks, pəˈnɪks/ ; grecu anzianu : Πνύξ [pnýks] ; grecu : Πνύκα, Pnyka) hè una cuddina à u centru d'Atena, a capitala di a Grecia.[1] Da 507 av. G.-C. (Atena di u Vu seculu), l'Ateniesi si cuncugliiani annantu à a Pnici pà tena ci i so assemblei pupulari, fendu cusì di a cuddina unu di i primi è i più impurtanti siti di a criazioni di a dimucrazia.

A Pnici incù i marchji sculpiti di a piattaforma di l'oratori in u centru

A Pnici hè situata à menu di un chilomitru à punenti di l'Acropula è à 1, 6 km à u mezupunenti di u centru d'Atena, a piazza Syntagma.

Impurtanza storica mudificà

A Pnici hè stata apradata da l'assemblei pupulari à Atena da u 507 avanti G.-C., quandu i riformi di Clisteni ani trasfiritu u puteri puliticu à i citatini. Era tandu fora di a cità probbia, ma abbastanza prossimu pà essa praticu. A Pnici strapiomba l'antica Agora, chì era tandu u centru cummirciali è suciali di a cità.

Hè in stu locu ch'eddi si sò svolti tutti i grandi lotti pulitichi d'Atena di u "Seculu d'oru". Pericli, Aristidi è Alcibiadi ci parlavani, in vista di u Partenonu, u tempiu d'Atena. Demusteni ci prununciò i so calunnii annantu à Filippu II di Macidonia.

U situ mudificà

 
A Pnici

A Pnici hè una piccula cuddina rucciosa circundata di un parcu, incù una grandi piattaforma piana di petra rosa incastunata in u so fiancu, è i marchji sculpiti annantu à a so pendita. Era u locu di scontru di una di i primi lighjislaturi dimucratichi cunnisciuti in u mondu, l'ecclesia (assemblea) ateniesi, è a piattaforma di petra piana era u bema, a piattaforma di l'oratori. Era a piattaforma oratoria à parta da a quali i puliticanti di numata tali Pericli è l'oratori "fulminavani annantu à a Grecia". Certi universitarii facini rimarcà ch'è u circondu è a pusizioni di a Pnici, è ancu a so apartura è i so ughjetti d'appeddu, ani furnitu à l'oratori di a Grecia antica un'ispirazioni chì mancu u Foru rumanu ùn pudia rivalizà.

In sè, a Pnici hè l'incarnazioni matiriali di u principu di isēgoría (grecu : ἰσηγορία), veni à dì u drittu uguali di ogni citatinu à dibatta i quistioni di pulitica. L'altri dui principi di a dimucrazia sò l'isonomía (grecu : ἰσονομία), l'ugualità davanti à a leghji, è l'isopoliteía (grecu : ἰσοπολιτεία),L'ugualità di votu è l'ugualità di furtuna par assuma i funzioni pulitichi. U drittu di isēgoría hè statu sprimatu da u presidenti di l'assemblea Pnici, chì hà ufficialmenti apartu ogni dibatti incù l'invitu apartu "Tís agoreúein boúletai ? (in grecu : "Τίς ἀγορεύειν βούλεται ;", "Quali hè chì voli addirizzà si à l'Assemblea pupulari?").

A Pnici era prutetta da un muru di difesa custruitu à l'IVu seculu innanzi G.-C. è ricustruitu un seculu più tardi. I nuveddi mura, fatti di muramentu guasgi solidu è di blocchi di petra zuccata, erani spessi dui metri. U muru cuminciava à un'estremità nordu incù una torra chì si truvava à u sudu di a porta di i Meliti di u Muru di Temistucleni è si tarminava à l'estremità punenti di u vertici induva eddu riunghjia u Diateichisma. U muru cumpurtava setti torri luntani da una à l'altra di 40 metri, mentri ch'è i mura di leia erani rinfurzati da contraforti.

Storia è fasi iniziali mudificà

 
L'Acropula vista da a cuddina di u Pnici

A Pnici era u locu di riunioni ufficiali di l'assemblea dimucratica ateniesi (in grecu anzianu : ekklesia). In i prima tempi di a dimucrazia ateniesi (dopu à i riformi di Cleisteni in u 508 av. G.-C.), l'ecclesia si riunia in l'Agora. À u principiu di u 5u seculu, u locu di scontru hè statu cullucatu annantu à una cuddina à u sudu è à punenti di l'Acropula. 'Ssu nuveddu locu di scontru hè stata chjamatu "Pnici" (dau grecu, significhendu "strintu insemu").

In i principii di a storia di a Pnici, si pò distingua trè fasi :

Pnici I : Prubabilamenti custruita à u principiu di u 5imu seculu. La ghjenti erani apparintamenti pasati annantu à u fiancu di a cuddina, di fronti à un podiu à u nordu. U numaru di piazzi pasati pudia essa cumpresu trà 6000 è 13000 parsoni. 'Ssa fasa ùn hè ripprisintata archilugicamenti ch'è da uni pochi di cuppi in u basamentu è una petra di delimitazioni (micca truvata in situ), di manera ch'è eddu hè impussibuli di ditarminà a data è a taglia incun accuratezza.

 
Pianu di a Pnici

Pnici II : Prubabilamenti à a fini di u 5u seculu innanzi G.-C. In cori di 'ssa fasa, l'uriintamentu di a sala hè apparintamenti statu invirtitu (una ricustruzzioni chì s'appoghja di più annantu à i fonti litterarii anziani ch'è annantu à i ducumenti archiulogichi attuali). Un muru di tarrazza in gradini hè statu criatu à u nordu par sustena una tarrazza artificiali, è la ghjenti erani pasati di fronti à una piattaforma d'oratori à u sudu. Siont'è certi fonti, 'ssu muronu hè statu custruitu versu 500 innanzi à G.-C. cù u fini di ritena a terra chì era stata arricata pà furmà u spaziu paru pà i bema. Una parti di u muru di tarrazza in gradini hè cunsirvata, è ancu una scalinata incù i marchji zuccati in i chjappona chì ci porta dapoi a dirizzioni di l'Agora. A taglia di l'auditoriu (tali ch'eddu hè ristauratu da i pali scavadori) ùn hè micca bedda più maiori ch'è quidda di Pnici I.

Pnici III : a Pnici hè stata ricustruita è ingrandata in u terzu quartu di u quartu seculu innanzi à G.-C., prubabilamenti versu 345-335 innanzi à G.-C. Un muronu massicciu è incurvatu hè statu custruitu (o alminu cuminciatu) à u nordu. A lati sudu di l'auditoriu è a piattaforma di l'oratori (bema) sò stati stratti di u stratu rucciosu naturali (si poni dinò veda i tracci di u prucessu d'estrazioni annantu à a lati à livanti di u grandi elpali rucciosu). Annantu à una tarrazza di sopra (à u sudu) a piattaforma di l'oratori, i fundamenti di dui longhi stoas sò stati cuminciati (ma si diciaria ch'eddi ùn sò mai stati tarminati). A parsona ignora mentri quanti anni Pnici III hà sirvutu di locu di riunioni à l'ecclesia, è di sicuru à u 1ima seculu innanzi G.-C., l'assemblea tinia i so riunioni in u tiatru di Dionisu annantu à a lati sudu di l'Acropula.

Infini, à l'ebbica rumana, una parti di u Pnici hà sirvutu di santuariu à Zeus Ipsistos. I provi di 'ssu santuariu cunsistini in à l'incirca 50 nichji pà i placchi vutivi zuccati in u sciappali rucciosu à livanti di a piattaforma di u cunfarinzieri. Numarosi placchi vutivi sò inciduti di ripprisintazioni di parti di u corpu umanu (ochja, seni, è cetara).

A dimucrazia ateniesi mudificà

 
U pianu di a Pnici è l'acropuli

Siont'è l'universitarii com'è Mogens Herman Hansen, a Pnici pudia accoglia circa 6000 citatini, bench'è l'ingrandamenti ultiriori aghjini pussutu accoglia ni 8000 o ancu 13000. U spicialistu francesu di a litteratura classica Robert Flacelière afferma ch'è a Pnici pudia accoglia insin'à 20000 parsoni arritti, bench'è quissa sii cuntistatu. A zona arbosa davanti à u bema era in l'Antichità una zona di chjappona nuda, annantu à a quali circa 6000 omini pudiani tena si ritti. Quissa pò essa cunsidaratu com'è un'estimu raghjunevuli di u numaru di citatini puliticamenti attivi (i citatini erani l'omini libari nati in a cità, o forsi 20% di a pupulazioni adulta). Ci erani i sedii di legnu par i membri di u Cunsigliu di i 500, chì erani scelti par tiratura à l'imbusca pà i mandati di un annu cù u fini di gistiscia a cità in modu cutidianu. Più tardi, dui stoae, o gallarii cuparti, sò stati custruiti par pruteghja i dignitarii contru à a piova è u soli.

In tiuria, tutti i citatini sò uguali è tutti t'ani u drittu di sprimà si. In fatti, pochi citatini si sò rialmenti sprimati o ani prupostu l'azzioni. Un citatinu chì faci una pruposta pò fà l'ughjettu di parsiguimenti ghjudiziarii s'è a pruposta hè illegali o s'edda hè cunsidarata com'è dannifica par Atena. Esisti una regula siont'è a quali i citatini annosi di più 50 anni ani u drittu d'essa intesi in prima.

U guvernu dimucraticu d'Atena hè statu suspesu in u 411 avanti G.-C. è di novu in u 404 avanti G.-C. incù a presa di puteri da l'uligarchii à u mumentu di i crisi di a guerra di u Pelupunnesu. I Spartani è i so alliati à Atena ani stallatu una dittatura, chjamata i Trenta Tiranni, ma in u 403 avanti G.-C. i dimucratichi ani ripigliatu u puteri è i riunioni à a Pnici ani ripigliata. Atena persi a so indipendenza à prò di Filippu II di Macidonia dopu à a battaglia di Cherunea in 338 av. G.-C. ; ma cuntinuàni à gistiscia i so affari interni di modu dimucraticu sinu à u colpu di Statu di Demetrius di Falera in u 322 av. G.-C. Dopu à a so caduta, l'Ateniesi ani cuntinuatu à gistiscia i so affari interni siont'è i formi dimucratichi mentri parechji seculi.

Scavi mudificà

 
Incisioni à l'albumina di a scalinata d'onori sculpita di a Pnici, fatta versu 1865-1895.

I scavi annantu à u situ ani principiatu in u 1910 da a Sucità archiulogica greca è ani cunfirmatu difinitivamenti u situ com'è essendu a Pnici. I scavi à grandi scala sò stati fatti à parechji ebbichi trà 1930 è 1937 da Homer Thompson, in cullaburazioni prima incù K. Kourouniotes, po incù Robert Scranton.

'Ssi scavi ani parmissu di scopra i fundamenti di i bastimenti impurtanti di a Pnici, bench'è eddu ùn ni ferrmi altru nudda. Si tratta in particulari di i dui grandi stoas, eretti trà u 330 è u 326 av. G.-C., l'altari di Zeus Agoraios, erettu à listessa ebbica, ma toltu sottu à u regnu d'Augustu (prima seculu av. G.-C.), è u santuariu di Zeus Ipsistos. A maiò parti di 'ssi bastimenti sò stati eretti dopu chì a Pnici aghji persu u so significatu sputicu.

À punenti di l'altari di Zeus si trovani i fundamenti di l'eliotrupiona di Meton, u più anzianu ussirvatoriu astrunomicu cunnisciutu, induva eddi sèo stati effittuati parechji di i so misuri chì ani cunduttu à i calculi implichendu u ciclu metonicu eponimu di 19 anni ch'è eddu hà intraduttu in u 432 avanti G.-C. in u calindariu atticu lunisulariu, calindariu chì figura in u Miccanisimu Anticitericu.

Oghji, u situ di a Pnici hè sottu à u cuntrollu di l'Efuratu di l'antichità preistorichi è classichi di u ministeru grecu di a cultura. U parcu chì u circonda hè sarratu, ma pò essa visitatu di rigalu ad ogni ora.

Noti mudificà

  1. 'Ss'articulu pruveni in parti da l'articulu currispundenti di a wikipedia in inglesu.

Da veda dinò mudificà