A ghjattaghjola hè una piccula porta par i ghjatti, veni à dì una piccula apartura piazzata in u bassu di i porti, in particulari quiddi in legnu di l'anziani cantini, chì parmetti u passaghju libaru di i felini mansi, cù u fini di evità a pruliferazioni di i topa in i pezzi di i casi.[1]

Una ghjattaghjola in una casa in iSpagna.

In altri casi, i ghjattaghjolii ani una antra funzioni : appiicati annantu à a porta o annantu à un muru d'accinta, parmettini à i ghjatti casarecci di ghjentra è di escia libaramenti in a casa di i so prubitarii. 'Ssa utilisazioni hè sparta in certi paesi, com'è u Regnu Unitu, induva a parsona stima ch'è à l'incirca 90 par centu di i ghjatti casarecci ani accessu à u stiriori di a casa

In u mondu anglusassonu, a tarminulugia apradata hè cat flap (in inglesu britannicu), attistatu dapoi 1957, è ancu cat door (porta par ghjattu), attistatu in 1959 in inglesu americanu, u termini apradatu hè kitty door. Esistini in modu parallelu i porti par ghjacari, chì t'ani i scopi analoghi, ma incù diminsioni più maiori.

Apartura à catarazzina mudificà

 
Isaac Newton, chì li saria attribuita l'invinzioni di a ghjattaghjola.

U sustantivu flap, prisenti in a tarminulugia anglusassona, rispechja u fattu ch'è 'ssu tipu d'apartura hè di regula attrazzatu di una piccula catarazza mobili chì si chjudi dopu à avè lasciatu passà l'animali. U ritornu à catarazzina si faci grazia à una forza di trazzioni chì, in i più casi simplici, hè assicurata da a forza di gravità. Listessa invinzioni di a catarazzina par i ghjatti hè curiusamenti attribuita à u scupridori di a leghji fisica di a gravitazioni univirsali, Isaac Newton, chì avaria dinò fattu dui tafona in a porta di a so camara, un più chjucu par u ghjattinu è un antru, più maiò, par a ghjatta mamma. Eppuri, ci sò quiddi chì, riferiscendu si à una certa tradizioni di raconti annantu à u scentificu, cunsidareghjani com'è imprubabili a prisenza d'animali mansi, ch'eddu si tratti di ghjacari o di ghjatti, in camara di u scentificu.

Migliuramenti mudificà

 
Funziunamentu di una ghjattaghjola.

U simpliciu miccanisimu d'apartura è di chjusura, resu pussibuli da a gravità, hà l'incunvinienti di parmetta à l'aria o à a piuvita di pinitrà u stiriori, o di risicà rimurosi uscillazioni in casu di ventu. Hè parchì, in certi appiicazioni pratichi, a catarazzina mobili hè attrazzata di un sistemu di sarratura chì aprada una calamita pirmanenti.

In certi mudeddi, esisti dinò un arrestu chì pò essa arrigulatu è capaci di limità a pussibilità d'accessu in una sola dirizzioni, da u stiriori o versu u stiriori.

I mudeddi più suffisticati sò attrazzati di una sarratura elettrumagnetica, capaci di ricunnoscia una calamita pirmanenti incurpurata in a cuddana purtata da l'animali, di modu à ùn parmetta ni l'accessu ch'è à quiddi chì ni sò attrazzati.

U mudeddu pricidenti prisenti eppuri l'incunvinienti di ùn cunvena micca à i fuculaghji induva ci hè più di un ghjattu. Par quissa, esistini i campioni attrazzati di sensori infrarossi, chì ùn parmettini l'accessu ch'è à i ghjatti chì portani un emittidori infrarossu chì emetti u codici adattu.

U prublema liatu à a custrinta di duvè purtà una cuddana pò essa suparatu incù l'usu di a tecnulugia RFID : u sistemu chì arriguleghja l'accessu pò leghja un microchip impiantata sottu à a pedd di u ghjattui.

Certi ghjatti poni cunturnà a ristrizzioni d'accessu in un versu appughjendu annantu à u basamentu di a catarazza interna.

Cù u fini di impidiscia i ghjatti di intraducia i topa in a casa, una suluzioni tecnulogica estremahè stata truvata, chì cunsisti à stallà una webcam liata à un lugiziali di ricunniscimentu d'imaghjini. In 'ssu casu, una righjistrazioni crunulogica di l'avvinimenti d'intrata isciuta hè dinò effittuatu, visibuli annantu à u situ web, incù una crunulugia futugrafica di l'imaghjini catturati da a webcam.

Noti mudificà

  1. 'Ss'articulu pruveni in parti da l'articulu currispundenti di a wikipedia in [[Lingua taliana|talianu]+.