Callistu, in a mitulugia greca, era una ninfa di u seguitu d'Artemidi.

Tizianu, Diana scopri a gravidanza di Callistu.
Jacopo Amigoni (1675 - 1752), Ghjovi è Callistu (ca. 1740-1750).
"Zeus è Callistu" (François Boucher, 1744).
Antonio Tempesta (1555-1630), Ghjovi siduci Callistu.

U mitu in a virsioni classica mudificà

Zeus, vista a ninfa mentri si ripasava in un boscu, si ni innamurò. U diu, par siducia Callistu, cunsacrata à Artemidi è par quistu verghjina tinuta à a castità, dicisi d'assuma i simbianzi di a stessa Artemidi. Dopu calchì tempu Artemidi, incù Callistu è u so seguitu, dicisi, dopu una battuta di caccia di ripasà si, fendu un bagnu vicinu à una fonti. Callistu, oramai impregna, nantu à i primi esitò à spuglià si par ùn svilà a perdita di a virghjinità. Cacciata li a vesta, a dea scuprì u tradimentu. Scacciata Callistu a trasformò in un'orsa (sicondu un'antra virsioni à trasfurmà Callistu in orsa fù Era, par vindicà si di u tradimentu di Ghjovi, oppuri fù u patri di i dei stessu à trasfurmà Callistu par francà la da a vindetta di Era). Era riiscì à cunvincia Artemidi à uccida a ninfa incù una freccia. Dopu à a morti Zeus trasformò Callistu in a custiddazioni di l'Orsa Maiori. Un'antra virsioni di a morti di a ninfa hè cunnessa à u figliolu Arcadi, natu da l'unioni incù Zeus. Quistu, oramai quindiciannincu, s'imbattì in u corsu di una battuta di caccia à l'orsa è, probbiu quandu stava par uccida la, intarvensi u patri di i dei, trasfurmendu mamma è figliolu in i custiddazioni di l'Orsa Maiori è di l'Orsa Minori. Era, sempri adirata, ottensi da u diu Oceanu chì i novi custiddazioni ùn possini mai tramuntà.

A piculiarità di l'unicu mitu lesbicu grecu mudificà

Quiddu di Callistu hè l'unicu mitu grecu chì cuntenghi una siduzioni omusissuali frà dui donni. Quissa si devi prubabilamenti à u fattu d'essa l'unica traccia sopravvissuta d'un antichissimu ritu arcaicu d'iniziazioni (omu) sissuali frà una donna adulta è una ghjuvanetta. L'induaurupeistu Bernard Sergent hè u principali sustinidori di a tesa di l'esistenza di un tali antichissimu ritu sissuali d'iniziazioni induauropeu (à u studiu di u quali hà didicatu dui munugrafii), chì avia u scopu di trasmetta a firtilità da l'adultu à u ghjovanu, fendu "mora" misticamenti u criaturu, dopu un periodu didicatu à l'insignamentu di a caccia, è fendu lu rinascia com'hè ghjovanu adultu cunsacratu à a divinità. Callistu hè à so volta siguaci d'una dea cacciatrici (Artemidi/Diana - suredda di u diu Apollu, prutagonistu di i miti d'iniziazioni omusissuali maschili) è culligata à i riti d'iniziazioni in tutta a Grecia, chì ùn participeghja di l'attività sissuali-prucriativa tipica di l'ità adulta (Artemidi hè par difinizioni a ghjovana verghjina, etirnamenti à u cunfini frà aduliscenza è ità adulta).

Elementi di u mitu arcaicu mudificà

In u mitu urighjinariu, com'è cunsiquenza di i so rapporti sissuali incù Diana, Callistu "diventa" un'orsa par dopu essa "uccisa" da a dea stessa, è rinascia com'è custiddazioni di l'Orsa Maiori. (Par quista cuntaminazioni di u mitu incù a simbulugia astrali si ricorda chì Artemidi hè ancu a dia-Luna). Parechji dittagli mantenini tracci di u mitu arcaicu d'iniziazioni: u nomu "Callistu", chì in grecu significheghja "a biddissima" (kallistè), hè un appiddativu sacru di Artemidi (in Arcadia esistia un tempiu à "Artemidi Kallistè"). In altri paroli, Callistu hè Artemidi. U mitu dici chì l'abitanti di l'Arcadia discindiani da u figliolu natu da l'unioni frà Callistu è Ghjovi/Artemidi. Sicondu una virsioni di u mitu, Callistu ebbi tuttu à fattu u rapportu sissuali incù Zeus in a forma di un'orsa. Callistu (a donna/orsa) hè à so volta figlia di un omu/animali: u so babbu hè infatti u rè d'Arcadia Licaoni (in grecu lykos = "lubbu"), fundatori di u cultu di Zeus Liceu ("Ghjovi Lubbu"), è trasfurmatu in lubbu da u stessu Ghjovi/lubbu com'è... "punizioni" par avè uccisu un ziteddu sacrifichendu di lu. In a Grecia classica à a festa di "Artemidi Brauronia" dui ziteddi femini (di ùn più di deci anni) si travistiani da orsi è participavani à a prucissioni cusì accunciati. Tutti sti elementi cunverghjini à mustrà chì u ritu (è u mitu cunnessu) sò u risiduu d'un cultu di animali tutemicu: vinirendu lu i fideli spiravani di acquistà i so doti (forza, timibulità è cetera) veni à dì di "divintà" l'animali-totem. (Cusì hè intarpritata ancu a sopra citata trasfurmazioni di Licaoni, aduradori di u Lubbu, in lubbu). In tali cultu Callistu, Diana, a criatura chì s'affida ad edda è l'Orsa sò, misticamenti, listessa parsona. Ad Artemidi hè infatti sacra l'orsa solu parchì Artemidi, in urighjina, hè edda stessa un'orsa: edda hè infatti non solu a timibuli "Signora di i belve" (Potnia theron) di u quali avemu rapprisintazioni d'ebbica micinea, ma ancu l'asatta currispundenti di a dia-orsa celtica Arctu, di ritaghju induauropeu, di u quali nomu cuncurdava parfittamenti incù quiddu grecu par l'orsu: arktòs.

Ricustruzzioni di u mitu arcaicu mudificà

U mitu uriginali pò cusì essa cusì ricustruitu: Una dia-Orsa hà fideli chì, vinirendu la, acquistani i so qualità, "divintendu" à so volta orsi. Sta trasfurmazioni in orsi, veni à dì in Artemidi, avveni à traversu un ritu d'iniziazioni, in u corsu di u quali a zitedda/aspiranti- Artemidi/orsa si ritira in un locu salvaticu (adattu à a caccia) in cumpagnia di altri aspiranti (in ebbica classica idantificati com'è "Ninfe") è ricevi un'iniziazioni sissuali da parti di Artemidi (veni à dì, in a rialità, da parti di un'adulta dighjà iniziata chì imparsuneghja a dea). In stu ritu sissuali l'adulta/Artimidi rendi ficonda (veni à dì adulta) a zitedda/Callistu: in a virsioni di u mitu chì ci hè arrivata a ficonda tuttu à fattu parsunalmenti! A ficundità si trasmetti in quistu modu da donna à donna è di generazioni in generazioni. À a fini di quistu ritu (ancu) amurosu a zitedda non solu ùn pò più rimana frà i ninfi/ziteddi, ma tuttu à fattu ùn esisti più: hè morta in quantu zitedda; s'hè trasfurmata in un'Orsa, veni à dì in a "Biddissima" (kallistè/Callistu), veni à dì in Artemidi. U stessu miccanisimu si nota in u mitu di Licaoni sopra accinnatu: à traversu u cultu di u Lubbu ("Zeus Liceo") si causa a "morti" di u ziteddu è a so trasfurmazioni in lubbu.

Rilittura patriarcali di u mitu mudificà

Stu mitu arcaicu fù sottupostu à a rilittura tiulogica di u patrimoniu miticu tradiziunali chì in u II/I millenniu à.C. carattarizò i populi chì abitavani a Grecia. Tali riintarpritazioni circò da un latu d'armunizà u patrimoniu di miti riligiosi accumulatu si in u corsu di i seculi, è da l'altru di renda più patriarcali u pantheon, usurpendu par quantu pussibuli nomi è impresi di i dei vinirati pricidintamenti annantu à u solu grecu. In quista riintarpritazioni di u mitu di Callistu u rapportu sissuali di Callistu fù "spiigatu" in modu tali da avvena sì apparintamenti incù Artemidi, mentri parò in rialità u corpu di Artemidi, a boci di Artemidi, li attributi di Artemidi ceddani un diu masciu è patriarcali: Zeus, à u quali solu fù subitu trasfirita a capacità di renda ficonda a zitedda. Ùn avendu pussutu trasfurmà Artemidi, evidintamenti parchì u so cultu era troppu arradicatu, si trasformò insomma in edda Zeus. Fù cusì inglubatu in u patrimoniu mitulogicu un mitu "anurmali" chì evidintamenti ùn si riiscia à stirpà. Ristò cusì pussibuli, com'è fecini l'àrcadi, di cunsirvà l'Orsa com'è "totem" (animali divinu/antinatu), dichjarendu si/s'è ni discindenti, ancu in un'ebbica in u quali si/s'è era ormai cumplitamenti sminticatu u significatu tutemicu di u mitu urighjinariu.

Callistu in l'arti mudificà

Da veda mudificà