Bunifazziu

Statu Francia
Rigioni Corsica
Dipartimentu Corsica suttana
Circundariu Sartè
Cantonu Bunifazziu
Codici INSEE 2A041
Codici pustali 20169
Merri Léo Pieracci (LREM)
Intercumunalità
Longitudina 9° 09′ Est
Latitudina 41° 23′ Nord
Altitudina media : 70 m, minima : 0 m, massima : 340 m
Superficia 138,36 km² = 13.836 ettari
Pupulazioni 2977 abitenti
Dinsità 22 ab./km²
A Bunifaziu aria de Roma è mare d'u Laziu (Pruverbiu corsu)


Bunifaziu, Bonifaziu ò Bonifaciu (in liguru bunifazincu Bunifazziu, in talianu è in francese Bonifacio, à l'epica rumana Marianum), hè una cumuna di quasgi 2.700 abitenti, situata in u dipartimentu di a Corsica suttana, nantu à u strittu di i Bucchi di Bunifaziu chì a sipara da a Sardigna. Hè a più cumuna miridiunali di a Corsica.

U paesu hè custruitu attornu à una prufonda baia simuli à un picculu fiordu circundatu da pareti in calcari biancu, à l'internu di i quali fubbini ancu scavati in u tempu vani di vechji casi è magazini.

Giugrafia mudificà

À l'internu di u fiordu si trova u portu, principalmenti turisticu, da u quali partini ancu i traghetti chì cullegani rigularmenti a cità à a vicina SardignaSanta Tiresa di Gaddura (OT) da à quali si trova à 12 km chì sò parcorsi in un'ora di traghettu.

Storia mudificà

 
Torra campanaria in stilu rumanicu-pisanu di a più antica chjesa di Bunifaziu, Santa Maria Maiò (XII seculu).

U locu induva sorghji avali a cità di Bunifaziu era dighjà abitatu 6.500 anni fà, data sughjirita da u ritruvamentu di riperti in una sàpara longu i so alti scudderi.

In seguitu à l'internu di a baia, l'insidiamentu fù uccupatu da mircanti grechi è militari rumani; dopu à iddi, a cità fù à longu in manu di i pirati di u Mari Meditarraniu.

A tradizioni afferma chì u nomi vensi attribuitu solamenti in seguitu, grazia à Bunifaziu II di Tuscana chì in 833 rifundò quici un paesu à difesa da l'incursioni di i Saraceni. Par dui seculi ristò sottu u cuntrollu di a Ripublica marinara di Pisa finu à quandu passò sottu u cuntrollu di a Ripublica di Ghjenuva; un'antucula conta chì i Ghjinuvesi intronu in a cità apprufittindu di un matrimoniu è di u statu di briachezza di a pupulazioni.

Grazia à a so pusizioni strategica sia da u puntu di vista giugrafficu (pussibilità di cuntrollu nantu à i bocchi di Bunifaziu), sia da quiddu tupugrafficu (a cità vechja hè edificata nantu à l'alti scudderi à piccu nantu à u mari è hè accissibuli solu da l'internu di u fiordu), i Ghjinuvesi a fecini divena una furtezza impurtanti.

Trà l'assalti maiò si pò ricurdà quiddu purtatu da u d'Aragona in 1420, duratu cinqui mesi, duranti u quali vensi custruita una scala longu a pareti di a scuddera pà cunsenta l'appruvigiunamentu di l'acqua, chjamata scalinata di u rè d'Aragona.

Un seculu dopu, a cità di Bunifaziu fubbi u tiatru di un novu assaltu, sta volta da parti di i francesi è di i turchi, i quali riescini à massacrà a pupulazioni ancu aiutati da un'epidemia di pesta chì dilagò in cità propiu in quiddi anni.

A cità fubbi cunquistata grazia à l'ingannu di un emissariu ghjinuvesu u quali pirmisi chì a guarnigioni riturnessi sottu u duminiu di Ghjenuva. Ghjenuva però a deti à a Francia cù u Trattatu di Versaglia di 1768.

In 1793 Napulionu quandu era dinò un ghjovanu ufficiali, cumandò pà qualchì mesi a guarnigioni di u forti.

Ghjunghjendu à i ghjorna nostri, Bunifaziu divensi un locu di rifughju di ricircati in fuga da i costi sardi; oghji hè inveci una vivaci citatina turistica ricca di storia.

Lingua mudificà

À Bunifaziu si cunserva l'usu di una varietà di a lingua ligura bunifazinca, un dialettu ghjinuvesu arcaicu chì currispondi à a parlata impurtata da i culoni à a fini di u XIIIimu seculu. U dialettu bunifazin, malgradu i nutevuli influssi corsi, si ricunnosci cum'è liguru par a prisenza di i principali tratti distintivi di sta lingua. A basi di a parlata pari chì pruveni da i varietà dialittali parlati in particulari in a Riviera di Punenti. Oghji u bunifazincu hè in nettu rigressu in l'usu ughjincu, ancu s'è ci sò qualchi iniziativi par u so mantinimentu è a so rivitalizazioni; trà sti iniziativi c'hè quidda prumossa in particulari da l'associu culturali Di ghi di scé.

Merri mudificà

Ghjuvan Carlu Orsucci

Rifarenzi mudificà

Gallaria d'imagini mudificà

Liami mudificà

Da veda dinò mudificà

  E cumune di Pumonti  

Afà - Aiacciu - Alata - Albitreccia - Altaghjè - Ambiegna - Appiettu - Arbiddara - Arburi - Arghjusta è Muricciu - Arru - Auccià - Auddè - Azilonu è Ampaza - Azzana - Balogna - Bastelica - Bastilicaccia - Belvideri è Campumoru - Bilia - Bucugnà - Bunifaziu - Calcatoghju - Campu - Cannelle - Carbini - Carbuccia - Cardu è Turghjà - Carghjaca - Carghjesi - Casaglionu - Casalabriva - Cavru - Ciamannaccia - Coggia - Conca - Coti è Chjavari - Cristinacce - Cugnocolu è Muntichji - Currà - Cuttuli è Curtichjatu - Cuzzà - Eccica è Suaredda - Evisa - Figari - Foce - Fuzzà - Frassetu - Furciolu - Ghjunchetu - Granaccia - Grossa - Grussetu è a Prugna - Guagnu - Guargualè - Laretu di Taddà - Lecci - Letia - Livesi - Livia - Lopigna - Macà è Croci - Marignana - Mela - Munacia d'Auddè - Murzu - Ocana - Ortu - Osani - Otta - Palleca - Partinellu - Pastricciola - Peri - Piana - Pianottuli è Caldareddu - Pila è Canali - Pitretu è Bicchisgià - Pitrusedda - Poghjolu - Portivechju - Prupià - Quasquara - Quenza - Rennu - Rezza - Rosazia - U Salge - Sampolu - San Gavinu di Càrbini - Sant' Andrea d'Urcinu - Santa Lucia di Tallà - Santa Maria è Figaniedda - Santa Maria è Sichè - Sari di Portivechju - Sari d'Urcinu - A Sarra di Farru - A Sarra di Scupamè - Sarrula è Carcupinu - Sartè - Serriera - Soccia - Sotta - Suddacarò - Surbuddà - Tassu - Tavacu - Tavera - Todda - Ulmetu - Ulmiccia - Urbalaconu - Valli di Mezana - Veru - Vicu - Vighjaneddu - Villanova - Vuttera - Zevacu - Zicavu - Zigliara - Zirubia - Zonza - Zozza